
ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες τα τελευταία χρόνια απασχολούν έντονα γονείς και εκπαιδευτικούς καθώς είναι ένα πρόβλημα που αφορά μεγάλο αριθμό μαθητών. Χιλιάδες παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη, παρά την προσπάθειά τους, αποτυγχάνουν καθημερινά στις σχολικές τους δοκιμασίες επειδή στερούνται έγκαιρης ανίχνευσης των Μαθησιακών τους Δυσκολιών ή σωστής εκπαιδευτικής στήριξης.
Η έγκαιρη διάγνωσή και θεραπευτική παρέμβαση είναι καθοριστικής σημασίας γιατί όσο αυτή καθυστερεί τόσο αυξάνονται τα κενά μάθησης και μειώνονται οι θεραπευτικές δυνατότητες.
Τι είναι οι Γενικές Μαθησιακές Δυσκολίες
Οι γενικές μαθησιακές δυσκολίες δεν αφορούν μόνο τους τομείς της εκμάθησης σχολικών ικανοτήτων αλλά σχετίζονται και με δυσκολίες που εμφανίζονται σε όλους τους τομείς της ζωής. Η βασική διαφορά τους από τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ότι συνυπάρχουν με χαμηλό νοητικό δυναμικό, έντονες δυσκολίες στα μαθηματικά καθώς και στη διεκπεραίωση ανώτερου επιπέδου γνωστικών λειτουργιών.
Τι είναι οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες
Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην κατάκτηση των βασικών μηχανισμών μάθησης όπως ανάγνωση, ορθογραφία, γραφή και μαθηματικά. Οι μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες έχουν φυσιολογική νοημοσύνη. Η συνηθέστερη μορφή αυτών των δυσκολιών είναι η Δυσλεξία , η οποία γίνεται αντιληπτή κυρίως με την είσοδο του μαθητή στο σχολείο, όταν δηλαδή αρχίζει η συστηματική μάθηση.
Κατηγορίες Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών
ΔυσγραφίαΗ Δυσγραφία εκδηλώνεται κυρίως με δυσκολίες στη σχεδίαση των γραμμάτων και των συμβόλων, στον προσανατολισμό τους, στην τήρηση του οριζόντιου στίχου γραφής. Το παιδί με δυσγραφία έχει λανθασμένη χειρολαβή, δυσανάγνωστο γραφικό χαρακτήρα και το γραπτό του είναι ακατάστατο. Αδυνατεί να παραδώσει τη γραπτή εργασία μέσα στον προκαθορισμένο χρόνο, κάνει ορθογραφικά λάθη και δυσκολεύεται να αντιγράψει σωστά από τον πίνακα.ΔυσορθογραφίαΔυσορθογραφία ορίζεται ως «η δυσκολία στην εκμάθηση της ορθογραφίας και των κανόνων που τη διέπουν». Η δυσκολία αυτή επηρεάζει σημαντικά το γραπτό λόγο.ΔυσαναγνωσίαΗ Δυσαναγνωσία εστιάζεται στη δυσκολία κατάκτησης ρυθμού ανάγνωσης που απαιτεί η τάξη φοίτησης. Συχνά οι μαθητές με Δυσαναγνωσία δυσκολεύονται και στην προφορική απόδοση αυτών που έχουν διαβάσει.ΔυσαριθμησίαΗ δυσκολία αυτή είναι σχετική με τη μαθηματική σκέψη. Ο μαθητής με Δυσαριθμησία έχει περιορισμένη σειραθετική ικανότητα (π.χ. αποστήθιση πολλαπλασιασμού), σημαντική δυσκολία στην τέλεση απλών μαθηματικών πράξεων, στη χρήση κρατούμενων , στην αναγνώριση μαθηματικών συμβόλων. Επιπλέον εκδηλώνει δυσκολία στη διαχείριση χρημάτων, δεν έχει καλή χωροχρονική αίσθηση και πολλές φορές, δυσκολεύεται να ανακαλέσει κανόνες και μαθηματικές έννοιες.ΔυσλεξίαΗ δυσλεξία επηρεάζει κυρίως τους τομείς της ανάγνωσης, της γραφής της ορθογραφίας. Επίσης μπορεί να επηρεάσει την αριθμητική ικανότητα, τις κινητικές δεξιότητες, τον προφορικό λόγο, την επεξεργασία πληροφοριών, τη μνήμη και τις οργανωτικές δεξιότητες.
Χαρακτηριστικά των παιδιών με ΜΔ
Τα συμπτώματα της Δυσλεξίας είναι ποικίλα και δεν είναι απαραίτητο να συνυπάρχουν όλα για να χαρακτηρισθεί ένα άτομο με δυσλεξία ούτε, όμως, είναι αρκετό ένα και μόνο σύμπτωμα για να δικαιολογήσει το χαρακτηρισμό.Δυσκολίες στον προφορικό λόγο
- Άργησε να μιλήσει καθαρά
- Δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει σύνθετες και πολύπλοκες λέξεις.
- Ψάχνει να βρει τις κατάλληλες λέξεις για να εκφραστεί.
- Μπερδεύει την σειρά των γραμμάτων μέσα στην λέξη π.χ. λέει ματηθής αντί μαθητής.
- Δεν μπορεί να διηγηθεί εύκολα μια ιστορία με την σωστή σειρά των γεγονότων.
- Δεν καταλαβαίνει την έννοια της ομοιοκαταληξίας και δυσκολεύεται να μάθει ποιηματάκια
Δυσκολίες στην ανάγνωση
- Διαβάζει διστακτικά, αργά χωρίς χρώμα στη φωνή.
- Δυσκολεύεται στην ανάγνωση λέξεων με συμφωνικά συμπλέγματα, δίψηφα σύμφωνα ή διφθόγγους.
- Δυσκολεύεται στην ανάγνωση γραμμάτων που μοιάζουν οπτικά π.χ. βάρος αντί φάρος.
- «Χάνει» το σημείο ανάγνωσης ή τη σειρά.
- «Μαντεύει» αφού διαβάσει ένα μέρος της λέξης π.χ. όμορφος αντί όροφος.
- Παραλείπει ή προσθέτει γράμματα, συλλαβές ή λέξεις.
- Συχνά δυσκολεύεται στην κατανόηση κειμένου
Δυσκολίες στη γραφή
- Δυσκολεύεται να γράψει το όνομά του και παρουσιάζει δείγματα στρεφοσυμβολισμού και καθρεπτικής γραφής (3 αντί ε).
- Συγχέει ακουστικά όμοια φωνήματα π.χ. γ – χ, φ – θ κ.α.
- Συγχέει οπτικά όμοια γράμματα π.χ. π – τ κ.α.
- Αντιστρέφει, μεταθέτει γράμματα ή συλλαβές.
- Προσθέτει, παραλείπει γράμματα ή συλλαβές.
- Δεν βάζει τόνους & σημεία στίξης.
- Κολλάει τις λέξεις μεταξύ τους.
- Ακατάστατη και ακαταλαβίστικη γραφή.
- Λάθη στην αντιγραφή από τον πίνακα.
- Λάθη αδικαιολόγητα στην ορθογραφία ακόμα και σε συχνόχρηστες λέξεις.
Δυσκολίες στο χωροχρονικό προσανατολισμό
- Δυσκολία στον προσανατολισμό στο χώρο (π.χ. συγχέει αριστερό – δεξί, βορράς - νότος).
- Δυσκολία στον προσανατολισμό στο χρόνο (π.χ. συγχέει χθες – αύριο).
- Δυσκολεύεται να διαβάσει σωστά τον χάρτη ή να μάθει την ώρα.
- Δυσκολία στο συντονισμό αδρών και λεπτών κινήσεων π.χ. πήδημα με το ένα πόδι, δέσιμο κορδονιών.
- Έχει δυσκολία στην αντιγραφή κινήσεων στο μάθημα της γυμναστικής.
- Δεν μπορεί να επαναλάβει με την σωστή σειρά τις μέρες τις εβδομάδες, τους μήνες, την προπαίδεια.
Δυκολίες στα μαθηματικά
- Δυσκολία στην αντίληψη ποσοτήτων και μεγεθών
- Δυσκολία στην κατανόηση προμαθηματικών εννοιών (π.χ. προηγούμενο- επόμενο)
- Δυσκολία στην διάκριση αριθμητικών συμβόλω
- Δυσκολία στην επιλογή πράξης για την επίλυση προβλήματος
- Δυσκολία στην εκμάθηση των μαθηματικών πράξεων.
Δυσκολίες στη μνήμη
- Δυσκολεύεται να θυμηθεί τους μήνες με την σειρά, να μάθει την προπαίδεια και σνα εκτελέσει μια σειρά προφορικών εντολών.
- Δυσκολεύεται να μάθει ημερομηνίες, τοποθεσίες, ονόματα, χώρες, πρωτεύουσες.
- Έχει ανεπάρκεια βραχύχρονης μνήμης, που έχει σαν αποτέλεσμα να ξεχνά τις οδηγίες του δασκάλου, τις εργασίες που έχει να κάνει για το σχολείο, πού είναι τα πράγματά του.
Συχνότητα
Υπολογίζεται ότι η Δυσλεξία εκδηλώνεται σε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού - σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Αμερικής (National Institute of Health in U.S.A.) - περίπου 15% του πληθυσμού έχει κάποια μαθησιακή δυσκολία, σε αναλογία 4:1 αγόρια κορίτσια.
Αιτιολογία
Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες ΔΕΝ οφείλονται σε κάποια μορφή νοητικής δυσκολίας, ψυχικής διαταραχής, σε περιορισμένες εκπαιδευτικές ευκαιρίες ή σε παθήσεις παθολογικής φύσης όπως κακή ακοή / όραση. Μολονότι η αιτιολογική ερμηνεία της Δυσλεξίας είναι ασαφής, φαίνεται πως έχουμε να κάνουμε με δυσλειτουργία συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου, ο οποίος είναι φυσιολογικός κατά τα άλλα. Σε αρκετές περιπτώσεις η δυσλεξία φαίνεται να είναι κληρονομική.
Επιπτώσεις
Παλαιότερα , οι όροι «Μαθησιακές Δυσκολίες» και «Δυσλεξία» δεν ήταν ευρέως διαδεδομένοι κι έτσι τα παιδιά αυτά χαρακτηρίζονταν ως ¨τεμπέλικα¨ ή ¨ανυπάκουα¨ για τους γονείς και ¨κακοί μαθητές¨ για το δάσκαλο. Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι διαταραχές της μάθησης επηρεάζουν όχι μόνο τη σχολική επίδοση του παιδιού, αλλά δημιουργούν πολλές φορές δευτερογενή ψυχολογικά δευτερογενή ψυχολογικά προβλήματα όπως έντονο μαθησιακό άγχος, απογοήτευση, έλλειψη αυτοπεποίθησης, ντροπή, μελαγχολία, κοινωνική απομόνωση, εκρήξεις θυμού.Συχνά επίσης παρατηρείται συννοσυρότητα των μαθησιακών δυσκολιών με διαταραχές συμπεριφοράς και ειδικότερα με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ). Εξαιτίας αυτών των δυσκολιών αλλά και της απόρριψης που συχνά βιώνουν, δημιουργούν αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους και παράλληλα προκαλούν εντάσεις μέσα στην οικογένεια και το σχολείο.
Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου έχει δυσλεξία;
Συμπληρώστε το παρακάτω ερωτηματολόγιο και αν το παιδί σας κατέχει περίπου 10 ή και περισσότερα χαρακτηριστικά, τότε θα ήταν καλό να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για να γίνει τεστ δυσλεξίας και περαιτέρω διάγνωση.